Δομές Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων!

Μπορεί η καταγωγή τους να διαφέρει, όπως και οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους, αλλά τα περισσότερα παιδιά που συνήθως φιλοξενούνται σε ξενώνες ασυνόδευτων ανηλίκων είναι από το Αφγανιστάν, τη Συρία, το Ιράκ, το Πακιστάν και διάφορες χώρες της Αφρικής. Τα παιδιά αυτά φεύγουν από άσχημες καταστάσεις με την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον.

Μόλις φτάνουν στην Ελλάδα, συνήθως οδηγούνται σε κέντρα υποδοχής μεταναστών μαζί με ενήλικες, κάτι που απαγορεύεται από τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Για τον σκοπό αυτό έχουν δημιουργηθεί τα κέντρα φιλοξενίας για ανηλίκους.  

Οι δομές αυτές είναι ανοιχτού τύπου, δεν φυλάσσονται δηλαδή, και οι ασυνόδευτοι ανήλικοι τοποθετούνται σε αυτές με την ευθύνη του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ). Ο συνήθης αριθμός των παιδιών που μπορούν να φιλοξενηθούν σε κάθε δομή είναι 30.

Σύμφωνα με τις έως τώρα υπάρχουσες αναφορές, στις εν λόγω δομές η παραβατικότητα που παρουσιάζουν οι ασυνόδευτοι ανήλικοι είναι περιορισμένη, σχεδόν μηδενική. Παρ’ όλα αυτά η ανάγκη για ειδική μέριμνα και ψυχολογική υποστήριξη, προκειμένου να μην εκδηλώσουν παραβατική συμπεριφορά, υφίσταται. Για αυτό άλλωστε και στις θέσεις που προκηρύσσονται για τις δομές αυτές υπάρχουν ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί.

Στις διαδικασίες που προβλέπονται για τους ανηλίκους είναι η ταυτοποίηση με καταγραφή, φωτογραφίες, δαχτυλικά αποτυπώματα και έκδοση δελτίου αιτούντος άσυλο αλλοδαπού, μέχρι να εκδοθεί η οριστική απόφαση για να λάβουν πολιτικό άσυλο στην Ελλάδα.

Πρωταρχικός σκοπός των δομών αυτών είναι η εξασφάλιση ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης των φιλοξενούμενων ασυνόδευτων ανηλίκων (στέγαση, ολοήμερη σίτιση, ψυχοκοινωνική υποστήριξη, πρόσβαση σε υπηρεσίες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, νομική συνδρομή για την έκδοση νομιμοποιητικών εγγράφων, εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, εγγραφή στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα κ.α.), με απώτερο στόχο να παρασχεθούν στους ανηλίκους όλα τα απαραίτητα εφόδια για την ομαλή ένταξή τους στην ελληνική κοινωνία.

Παρά το γεγονός ότι στους ανηλίκους παρέχεται ένα προστατευμένο πλαίσιο και επαρκής πληροφόρηση για τους κινδύνους που διατρέχουν σε περίπτωση αποχώρησής τους από τις δομές, συχνά εκδηλώνουν την επιθυμία να αποχωρήσουν. Σε περίπτωση που σημειωθεί οικειοθελής αποχώρηση ανηλίκου φιλοξενούμενου, η Κοινωνική Υπηρεσία της δομής ακολουθεί τις απαιτούμενες διαδικασίες, σύμφωνα με τις οποίες ενημερώνεται το αρμόδιο Γραφείο Αλλοδαπών για την εξαφάνιση - αποχώρηση και σε εύλογο χρονικό διάστημα η Εισαγγελία και το ΕΚΚΑ.

Ήδη λειτουργούν στη χώρα μας 44 δομές για ασυνόδευτους ανήλικους. Τέτοιες δομές υπάρχουν ήδη στη Γλυφάδα, Κυψέλη, Ίλιον, Εξάρχεια, Χαλάνδρι και Πεντέλη Αττικής, στην Πάτρα, στο Ωραιόκαστρο, Τρίλοφο και Πυλαία Θεσσαλονίκης, στην Αγριά και την Μακρινίτσα Βόλου, στον Πεντάλοφο Κοζάνης κ.λ.π

Στην Ήπειρο η Κόνιτσα αποτελεί χώρο φιλοξενίας προσφύγων από το 2008, όταν υποδέχθηκε για πρώτη φορά ανήλικους πρόσφυγες. Το 2016 ήταν η πρώτη πόλη στην περιοχή της Ηπείρου που φιλοξένησε επί δύο και πλέον χρόνια οικογένειες προερχόμενες από τη Συρία, το Ιράκ και άλλες εμπόλεμες περιοχές, με τους κατοίκους της να καλωσορίζουν και να υποστηρίζουν τους πρόσφυγες.

Μεταβατικές Δομές Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων υπάρχουν στα νησιά του Βορείου Αιγαίου και την Αθήνα. Στόχος αυτών των δομών είναι η ελαχιστοποίηση έως και εξάλειψη του χρόνου παραμονής των ασυνόδευτων ανηλίκων στα κέντρα κράτησης, έως ότου ολοκληρωθούν οι προβλεπόμενες από το νόμο διαδικασίες, για την ασφαλή συνοδεία τους σε Κέντρα Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων μόνιμου χαρακτήρα ανά την ελληνική επικράτεια.

Σταύρος Κωστάρας